Với diện tích 22.000 km vuông, Israel đứng thứ 150 về độ rộng lớn trong số 193 quốc gia và vùng lãnh thổ được xếp hạng, nhưng là điểm đến của nhiều tên tuổi lớn trong ngành công nghiệp chip. Do đó theo các chuyên gia, xung đột Israel – Hamas sẽ có thể gây ảnh hưởng đến ngành chip toàn cầu.
Bên trong cỗ máy kiểm tra chip của KLA-Tencor (Mỹ) đặt tại trung tâm nghiên cứu ở Israel. Ảnh: Time of Israel
Hiện nay, nhiều công ty công nghệ Mỹ và thế giới đặt trung tâm nghiên cứu ở Israel. Trong đó, Intel đã có mặt gần 50 năm và duy trì mạng lưới cơ sở thiết kế và sản xuất trên khắp nước này. Hãng xây dựng cơ sở đầu tiên ở Haifa vào năm 1974, tức chỉ 6 năm sau khi thành lập công ty. Chi nhánh này phụ trách nghiên cứu và thiết kế bán dẫn thiết yếu, thúc đẩy sự thống trị về chip máy tính kéo dài hàng thập kỷ.
Một trong những thành tựu lớn của bộ phận nghiên cứu ở Haifa là vào năm 2003 khi laptop đang bước vào thời kỳ hoàng kim. Lúc đó, Intel giới thiệu dòng vi xử lý tiết kiệm điện năng mới được trang bị Wi-Fi cho laptop do kỹ sư ở đây phát triển. Chip có tên mã Banias, đặt theo tên một con suối gần cao nguyên Golan, sau đó có tên chính thức là Centrino và Pentium M.
Intel hiện có khoảng 12.800 nhân viên làm tại 5 khu vực ở Israel, gồm cả nghiên cứu công nghệ AI và xe tự lái, chủ yếu ở Haifa và Kiryat Gat. Một số mảng khác gồm nghiên cứu chip máy tính và máy chủ. Theo Time of Israel hồi tháng 6, Intel đầu tư 25 tỷ USD để xây nhà máy chip ở Kiryat Gat, dự kiến vận hành vào năm 2027. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết đây là số tiền đầu tư từ nước ngoài lớn nhất từ trước đến nay của nước này.
Hồi tháng 7, Microsoft thông báo phát triển thành công chip riêng cho máy chủ đám mây Azure với mục tiêu tiết kiệm chi phí mua chip từ các nhà cung cấp bên ngoài như Nvidia và Intel. Chip được phát triển tại trung tâm nghiên cứu của hãng ở Haifa trong bốn năm.
Theo Globes, thống kê từ LinkiedIn cho thấy Microsoft có 20 kỹ sư phần cứng ở Israel. Họ từng làm việc tại Intel, Mellanox (thuộc Nvidia), Qualcomm, nTrig và IBM ở Israel trước khi được tuyển về. Hãng phần mềm Mỹ cũng tích cực tuyển dụng sinh viên mới cho các dự án thuộc chi nhánh ở Tel Aviv.
Đầu năm nay, Amazon cũng mua chip Graviton – sản phẩm do Annapurna Labs của Israel sản xuất. Chip này hiện được sử dụng tại cơ sở của các trung tâm dữ liệu của Amazon Web Service (AWS) và giúp giảm chi phí dịch vụ đám mây.
Kiryat Gat cũng có văn phòng của Nvidia. Theo Bloomberg, trong xung đột Israel – Hamas, kỹ sư Nvidia có tên Avinatan Or đã bị bắt cóc. Công ty xác nhận thông tin và hủy một hội nghị về AI, ban đầu dự kiến diễn ra ở Tel Aviv ngày 15/10.
Theo FT, Israel được mệnh danh là “quốc gia khởi nghiệp” khi sản sinh nhiều nhân tài công nghệ. Nước này thu hút một lượng lớn nguồn đầu tư nước ngoài. Công ty nghiên cứu thị trường IVC thống kê quốc gia Trung Đông đã huy động được 5,5 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm qua 320 giao dịch năm 2023 bất chấp sự suy thoái toàn cầu.
Ở lĩnh vực bán dẫn, Israel cũng có nhiều startup được săn đón. Theo Globes, Microsoft tuyển dụng kỹ sư phần cứng với tỷ lệ từ Israel cao hơn so với nơi khác. Còn theo Time of Israel, Intel đã mua công ty khởi nghiệp công nghệ máy tính Granulate của Israel với giá 650 triệu USD năm ngoái. Năm 2017, hãng cũng mua Mobileye Global, công ty chuyên phát triển hệ thống hỗ trợ lái xe dựa trên thị giác và công nghệ không người lái dựa trên máy học, phân tích dữ liệu, bản địa hóa và lập bản đồ.
Dù vậy, tình hình xung đột đang khiến các chuyên gia lo ngại. “Nếu xung đột có nguy cơ kéo dài, các nhà đầu tư khao khát sự ổn định khó tiếp tục đặt cược vào đất nước”, Amitai Ratzon, CEO công ty an ninh mạng Pentera, nói với FT.
Bảo Lâm
